Τι σημαίνει Καθαρά Δευτέρα; Και τι Σαρακοστή;
Έχοντας ήδη αναφερθεί στην ετυμολογία της λέξης “Απόκριες” (από + κρέας), μπορούμε να κατανοήσουμε ευκολότερα και τι σηματοδοτεί η Καθαρά Δευτέρα, την έναρξη δηλαδή της νηστείας μέχρι το Πάσχα.
Και τι είναι νηστεία;
Η λέξη νηστεία είναι σύνθετη και προέρχεται από το αρνητικό μόριο νη και το ρήμα εσθίω, που σημαίνει τρώγω. Σταδιακά, με την αύξηση της χρονικής διάρκειας και την προοδευτική διαμόρφωση του θεσμού της νηστείας, νηστεία δεν σήμαινε μόνο την πλήρη αποχή από στερεές ή υγρές τροφές, αλλά και την μερική αποχή, την αποχή δηλαδή από ορισμένες τροφές. Έτσι έχουμε την διάκριση σε νηστήσιμες και αρτυμένες ή αρτύσιμεςτροφές.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη διάκριση αυτή, πρέπει να διακρίνουμε πρώτα τις τροφές σε κατηγορίες, σε αυτές που προέρχονται από ζώα (με εξαίρεση τα ασπόνδυλα) όπως το κρέας, το γάλα, τα αυγά, το τυρί κτλ. και τις υπόλοιπες (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά…). Για να γίνει πιο σαφής η ταξινόμηση των τροφών σε νηστίσιμες κι αρτύσιμες μπορούμε να φτιάξουμε έναν πίνακα αναφοράς, όπως ο παρακάτω:
Και τα παιδάκια πρέπει να νηστεύουν;
Καλό είναι να διευκρινίσουμε στα παιδιά ότι επειδή βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης, δεν πρέπει να στερηθούν καμία κατηγορία τροφίμων. Μπορούν βέβαια να στερηθούν το κρέας κάποιες συγκεκριμένες μέρες (Καθαρά Δευτέρα, Μεγάλη Παρασκευή κτλ.) αλλά το πιο σημαντικό είναι να κατανοήσουν ότι νηστεία δε σημαίνει μόνο απόχη από συγκεκριμένα φαγητά αλλά κυρίως αποχή από κακές συνήθειες στις οποίες είμαστε επιρρεπείς…. Συνεπώς, αυτό που μπορούν να κάνουν κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής είναι να αποφύγουν κάθε αρνητική συμπεριφορά (να χτυπάνε, να λένε ψέματα κτλ.)
Το έθιμο της κυρά Σαρακοστής
Η ετυμολογία της λέξης Σαρακοστής σχετίζεται με τη διάρκεια της νηστείας από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Πάσχα (40 μέρες), κι ένας εύκολος τρόπος για να την υπολογίζουμε είναι ένα είδος ημερολογίου που έφτιαχναν οι γιαγιάδες μας. Πρόκειται για τη γνωστή μας κυρά Σαρακοστή
Πρόκειται για ένα ιδιόμορφο ημερολόγιο με το οποίο μετρούσαν τις εβδομάδες της νηστείας (Σαρακοστής).
Η κυρά Σαρακοστή στις περισσότερες περιοχές ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά. Απεικόνιζε μια γυναίκα με σταυρωμένα χέρια, λόγω προσευχής, σαν καλόγρια, χωρίς στόμα, λόγω νηστείας, και με εφτά πόδια που αναπαριστούσαν τις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι και έτσι ήξεραν πόσες βδομάδες νηστείας απέμεναν μέχρι το Πάσχα. Το Μεγάλο Σάββατο, έκοβαν και το τελευταίο πόδι. Αυτό το κομμάτι χαρτί το δίπλωναν καλά και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο. Τοποθετούσαν το σύκο αυτό μαζί με άλλα, και σε όποιον το έβρισκε θεωρούνταν ότι του έφερνε γούρι.
Σε άλλα μέρη της Ελλάδας η Κυρά Σαρακοστή δεν ήταν φτιαγμένη από χαρτί, αλλά από ζυμάρι. Το ζυμάρι φτιαχνόταν με αλεύρι, αλάτι και νερό. Η διαδικασία ήταν κι εδώ η ίδια όπως και με την χάρτινη. Μια παραλλαγή του εθίμου της Κυράς Σαρακοστής είναι φτιαγμένη από πανί και γεμισμένη με πούπουλα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου